Isiseko se-12 Amanani: Imbali emfutshane
Isiseko se-12 samanani, esikwaziwa njenge amanani e-duodecimal, ineengcambu zayo kwiinkcubeko ezahlukeneyo zamandulo. Le nkqubo kukholelwa ukuba yavela ekusebenziseni i-knuckles (ngaphandle kobhontsi) ukubala, inika iiyunithi ezili-12 zizonke kwicala elinye. Ukutyhubela imbali, iinkcubeko ezahlukeneyo ziye zayamkela le nkqubo ngokwamanqanaba awahlukeneyo. Phakathi kwezona zaziwa kakhulu ngamaBhabhiloni, awayesebenzisa inkqubo ye-sexagesimal kwisiseko sama-60, kodwa awahlulahlula amanani awo ngokwamaqela ali-12; kunye namaYiputa amandulo, awayesebenzisa inkqubo ye-duodecimal ekulinganiseni ixesha.
Inkqubo ye-duodecimal: amanani kunye namagama
Kwisiseko senani le-12, iisimboli ezili-12 ezahlukeneyo zisetyenziselwa ukumela amanani: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A (10), kunye no-B (11). Apha ngezantsi kukho uluhlu lwesiseko samanani ali-12 kunye nokulingana kwawo ngeSpanish, kubandakanya ifonetiki kwizibiyeli:
- 0 – zero (/'θe.ro/)
- 1-enye (/'u.no/)
- 2-ezimbini (/ezimbini/)
- 3 - ezintathu (/'ntathu/)
- 4 – ezine (/'kwat.ro/)
- 5 – ezintlanu (/'θin.ko/)
- 6 – ezintandathu (/sejs/)
- 7 – sixhenxe (/'sje.te/)
- 8 – sibhozo (/'o.tʃo/)
- 9 – alithoba (/'nwe.βe/)
- A – ishumi (/'djeθ/)
- B – ishumi elinanye (/'on.θe/)
Ukusetyenziswa okusebenzayo kwamanani e-duodecimal
Inkqubo ye-duodecimal ineenzuzo ezithile, ngakumbi xa kuziwa ekusebenzeni ukubala kwe-arithmetic kwaye wenze lula izahlulo. Kuba u-12 linani elidityaniswe kakhulu, linabahluli abaninzi kunalo naliphi na inani elingaphantsi kwalo (1, 2, 3, 4, 6, and 12). Oku kwenza ukuba kube lula ukwenza amaqhezu.
Umzekelo wokusetyenziswa okusebenzayo kwenkqubo ye-duodecimal inokufumaneka kwi umlinganiselo wexesha. Njengoko sisazi, usuku lwahlulwa lube ziiyure ezingama-24, iyure nganye ibe yimizuzu engama-60, nomzuzu ngamnye ube yimizuzwana engama-60. Olu lwahlulo kulula ukuluphatha kwi-duodecimal system kunedecimal yemveli.
Isiseko se-12 kwimfundo kunye nophando
Nangona inkqubo yedesimali yongamele kwiinkcubeko ezininzi zangoku, umdla kwi-base 12 njengenye inkqubo yamanani iyaqhubeka. Abanye ootitshala nabafundisi-ntsapho, kwakunye nabaphandi bezibalo nezembali, bayakuqonda ukubakho kwaloo nkqubo baze bakhuthaze ukufundisa kwayo njengento ehambelana nezibalo eziqhelekileyo. Oku kunokunceda abafundi baphuhlise ukuqonda okunzulu nokwahluka ngakumbi kwamanani kunye nokusebenza, kunye noxabiso lwexabiso leyantlukwano kwizixhobo zemathematika.
Amanani eDuodecimal kuncwadi kunye nenkcubeko yepop
Okubangel 'umdla kukuba, isiseko se-12 senkqubo yokubala iinombolo yenze uphawu lwayo kuncwadi nakwinkcubeko yepop. Ababhali beentsomi zenzululwazi kunye nababhali bentelekelelo, kuqukwa namagama emizi afana noJRR Tolkien kunye no-Ursula K. Le Guin, basebenzise inkqubo kwimisebenzi yabo yentsomi ukudala ihlabathi ezizezinye kunye neelwimi ezityebileyo.
Ngamafutshane, isiseko se-12 sibonelela ngembono eyahlukileyo nesoloko isebenziseka ngakumbi kwimathematika kunye nendlela esinokuyisebenzisa ngayo ukuvakalisa izimvo nokusombulula iingxaki. Ngokujonga le ndlela ingenye, asandisazi nje ukuqonda kwethu imathematika kodwa amandla eenkqubo zamanani ngokubanzi.